Lezing  2004
22e  Van der Leeuw-lezing
Noreena Hertz
,
Luuk van Middelaar

I.O.U. - How we can end the developing world's debt crisis once and for all

Noreena Hertz

Noreena Hertz (37) is de laatste jaren uitgegroeid tot een van de meest prominente critici van de neo-liberale globalisering. Haar boek The Silent Takeover. Global Capitalism and the Death of Democracy (2001) werd onmiddellijk wereldwijd vertaald en verscheen in Nederland bij Contact onder de titel De Stille Overname. Globalisering en het einde van de Democratie. Het boek lag nog op de drukpers toen zij in het vroege voorjaar van 2001 tussen de activisten stond in de sneeuw in Davos, waar politici en ondernemers uit de rijkste landen samenkwamen voor het jaarlijkse World Economic Forum. Een jaar later was ze zelf genodigde voor de bijeenkomst. Zij breekt daarmee met het stereotype van de activist, want zij staat niet alleen op de barricaden maar debatteert ook rechtstreeks met wereldleiders en ceo’s van multinationals. Journalisten maakten de mediagenieke Hertz tot woordvoerster van de anti-globaliseringsbeweging. Zij schrijft o.a. voor the New Statesman, the Observer, the Guardian en the Washington Post, maakte documentaires en is regelmatig commentator voor TV en radio.

Dr. Noreena Hertz studeerde economie en filosofie in Cambridge, waar zij ook promoveerde. Ze begon haar carrière als Rusland-expert voor de Wereldbank en adviseerde de Russische regering bij economische hervormingen. Daarna verlegde zij haar aandacht naar het Midden-Oosten, waar zij een groep van ruim veertig Palestijnse, Israëlische, Jordaanse en Egyptische onderzoekers leidde die werkten aan regionale economische ontwikkeling. Op het moment is zij distinguished fellow aan de Universiteit van Cambridge en associate director van het Centre for International Business and Management van deze universiteit.

Luuk van Middelaar

"En vergeef ons hun schulden": over de economie van de schuld en de theologie van het geld

Luuk van Middelaar (31) is historicus en filosoof. Hij studeerde in 1999 af op Politicide: de moord op de politiek in de Franse filosofie, een intelligente en kritische analyse van het werk van toonaangevende - overwegend linkse - Franse politieke denkers van na de Tweede Wereldoorlog. Van Middelaar verwijt hen daarin een blinde vlek te hebben voor de tekortkomingen van het communisme alsook voor de merites van de liberale democratie. Zijn begeleider, politiek en geschiedfilosoof Frank Ankersmit, honoreerde zijn werk met een 10, hoewel hij ‘eigenlijk een 11 verdiende’. Zijn briljante scriptie verscheen vrijwel direct in boekvorm, hetgeen Van Middelaar wederom een stortvloed aan complimenteuze recensies, interviews en artikelen opleverde, ook en met name vanuit Frankrijk. Sindsdien geldt hij als ‘wonderkind van de Nederlandse filosofie’.

Hij won de prestigieuze Prix de Paris. Die prijs, plus een gewonnen beurs, stelde hem in staat een twee jaar in Parijs te werken aan zijn proefschrift; hier verlegde hij zijn aandacht naar de rol van de economie. Daarna verhuisde hij naar Brussel, waar hij twee jaar voor EU-Commissaris Frits Bolkestein werkte. Van Middelaar kwam daarmee op een plek waar hij daadwerkelijk zicht heeft op de politieke praktijk. Die positie verkiest hij – ook intellectueel – nadrukkelijk boven de studeerkamer. Zijn recente benoeming tot politiek secretaris van VVD-fractieleider Jozias van Aartsen is hiermee volkomen in lijn. In die functie krijgt Van Middelaar veel vrijheid om mee te denken over de grondslagen en het politieke programma van de VVD. Daarnaast publiceerde hij veel in dag-, week- en vakbladen over o.a. globalisering, economie en politieke filosofie. In woord en geschrift belijdt hij steeds zijn afkeer van ideologieën en modieus gemakzuchtig denken, aan linker- én rechterzijde. Ook de anti-globalisten neemt hij regelmatig op de korrel.