Lezing  2017
35e  Van der Leeuw-lezing
David Van Reybrouck
,
Marcia Luyten
coreferent
,
Freek de Jonge
column

Populisme en de dekolonisatie van Europa

David Van Reybrouck - Populisme en de dekolonisatie van Europa
Het hedendaags populisme wordt vaak gezien als een ziekte binnen de democratie, als het resultaat van demagogie en volksverlakkerij. Voor verklaringen wordt vaak teruggegrepen op de jaren voor de beide wereldoorlogen – het nationalisme voor 1914, de Vrede van Versailles, de beurskrach van 1929 en het opkomend fascisme. Dat is veel te eurocentrisch gedacht, stelt David Van Reybrouck in zijn Van der Leeuw-lezing. Hij ziet veel evidentere parallellen met de jaren veertig in Indonesië en de jaren vijftig in Congo: een groeiend onbehagen over het gebrek aan inspraak, de opkomst van massabewegingen aangewakkerd door enkele hoogopgeleiden, de waanzin én redelijkheid van die woede, een overheid die protesten eerst miskent en vervolgens demoniseert. We zullen het populisme in Europa beter begrijpen als we parallellen durven trekken met de dekolonisatie in Afrika en Azië.

 

Marcia Luyten - Raison d'être van de moderne burger
De boosheid van de burger 'engagement' noemen is te rooskleurig. In de praktijk neemt die soms de vorm aan van agressief nihilisme. De burger die aan boosheid zijn relevantie, zijn raison d'être ontleent, is niet gebaat bij politici die zijn slachtofferschap voeden. Wel bij echte betrokkenheid, bij inzet voor de publieke zaak.

Freek de Jonge - De Roeping (column)
Mijn vader moest als gevolg van de Roeping van mijn grootvader dominee worden. Dat had op een drama kunnen uitlopen dat we uit de films van Ingmar Bergman kennen. Dat het anders liep is te danken aan Gerardus van der Leeuw. De godsdienstfenomenoloog.

 

David Van Reybrouck
David Van Reybrouck is cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver van non-fictie, theater en poëzie. Hij debuteerde in 2001 met De plaag. Het stille knagen van schrijvers, termieten en Zuid-Afrika, dat veelvuldig werd bekroond en vertaald. Zijn grootste succes behaalde hij met Congo. Een geschiedenis, waarvoor hij onder andere de Libris Geschiedenisprijs 2010 en de AKO Literatuurprijs 2010 kreeg. Congo is inmiddels in 13 talen vertaald, waaronder het Engels, Chinees, Deens en Frans. Zijn roemruchte essay Pleidooi voor populisme leverde hem de Jan Hanlo Essayprijs 2009 op en de Vlaamse Cultuurprijs Kritiek en Essay 2009. Van Reybrouck schreef verder de roman Slagschaduw en het pamflet Tegen verkiezingen (2014), dat bekroond werd met de Henriëtte Roland Holstprijs. In 2014 won hij de Gouden Ganzenveer.

Marcia Luyten
Coreferent Marcia Luyten is econoom, cultuurhistoricus en voormalig correspondent in Oeganda en Rwanda. Ze is presentatrice van het programma Buitenhof. Van haar hand verschenen eerder Witte geef geld (2003), Ziende blind (2008) en Dag Afrika (2013). In 2015 schreef Luyten Het geluk van Limburg, een sociale geschiedenis over de opkomst en ondergang van de steenkoolindustrie, dat de Brusseprijs voor het beste journalistieke boek won. Ze werkt nu aan een biografie over koningin Máxima.

Freek de Jonge
Freek de Jonge is een veel bekroonde cabaretier, acteur en schrijver. Hij is geboren in Westernieland, als zoon van een hervormd predikant. Freek de Jonge was de drijvende kracht achter de petitie ‘Laat Groningen niet zakken’, waarin landelijke aandacht wordt gevraagd voor de aardbevingsproblematiek in Noord Nederland. Onlangs verscheen deel 2 van zijn memoires Reikhalzend verlangen (deel 1 verschijnt in 2018).


U kunt hier de 35e Van der Leeuw-lezing met David Van Reybrouck, Marcia Luyten en Freek de Jonge terugkijken:

 

 

David Van Reybrouck

David Van Reybrouck

David Van Reybrouck is cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver van non-fictie, theater en poëzie. Hij debuteerde in 2001 met De plaag. Het stille knagen van schrijvers, termieten en Zuid-Afrika, dat veelvuldig werd bekroond en vertaald. Zijn grootste succes behaalde hij met Congo. Een geschiedenis, waarvoor hij onder andere de Libris Geschiedenisprijs 2010 en de AKO Literatuurprijs 2010 kreeg. Congo is inmiddels in 13 talen vertaald, waaronder het Engels, Chinees, Deens en Frans. Zijn roemruchte essay Pleidooi voor populisme leverde hem de Jan Hanlo Essayprijs 2009 op en de Vlaamse Cultuurprijs Kritiek en Essay 2009. Van Reybrouck schreef verder de roman Slagschaduw en het pamflet Tegen verkiezingen (2014), dat bekroond werd met de Henriëtte Roland Holstprijs. In 2014 won hij de Gouden Ganzenveer.

Marcia Luyten

Coreferent Marcia Luyten is econoom, cultuurhistoricus en voormalig correspondent in Oeganda en Rwanda. Ze is presentatrice van het programma Buitenhof. Van haar hand verschenen eerder Witte geef geld (2003), Ziende blind (2008) en Dag Afrika (2013). In 2015 schreef Luyten Het geluk van Limburg, een sociale geschiedenis over de opkomst en ondergang van de steenkoolindustrie, dat de Brusseprijs voor het beste journalistieke boek won. Ze werkt nu aan een biografie over koningin Máxima.

Freek de Jonge

Freek de Jonge is een veel bekroonde cabaretier, acteur en schrijver. Hij is geboren in Westernieland, als zoon van een hervormd predikant. Freek de Jonge was de drijvende kracht achter de petitie ‘Laat Groningen niet zakken’, waarin landelijke aandacht wordt gevraagd voor de aardbevingsproblematiek in Noord Nederland. Onlangs verscheen deel 2 van zijn memoires Reikhalzend verlangen (deel 1 verschijnt in 2018).